Sinds 1 juli 2013 zijn organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren op grond van de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling verplicht om een meldcode te hanteren. De verplichting voor organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren om een meldcode te hanteren, heeft tot doel beroepskrachten te ondersteunen in de omgang met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Een meldcode bevat o.a. een stappenplan. Dit stappenplan leidt de beroepskracht stap voor stap door het proces vanaf het moment dat hij signaleert tot aan het moment dat hij eventueel een beslissing neemt over het doen van een melding.
Systeemwijs hanteert de volgende stappen:
Systeemwijs legt de signalen vast, evenals (de uitkomsten van) de gesprekken die over de signalen gevoerd worden, de stappen en de besluiten die genomen worden. Ook de gegevens die de signalen weerspreken worden vastgelegd. Bij het in kaart brengen van signalen worden de gegevens over de signalen en over de stappen die worden gezet in het cliëntdossier vastgelegd.
Systeemwijs doet, indien daar aanleiding toe is, een zogenaamde 'kindcheck'. Het gaat hierbij om cliënten die in een lichamelijke of geestelijke conditie of in andere omstandigheden verkeren die een risico kunnen vormen voor de veiligheid of de ontwikkeling van de kinderen die van hen afhankelijk zijn. De kindcheck bij deze cliënten wil zeggen dat Systeemwijs vraagt of onderzoekt of de cliënt kinderen heeft die van hem afhankelijk zijn. Is dat het geval, dan legt Systeemwijs het aantal en de leeftijd van deze kinderen vast. Daarbij wordt ook beschreven of de cliënt alleen de zorg heeft voor zijn kinderen of dat zijn partner of anderen deze zorg delen.
Om de signalen die in kaart zijn gebracht goed te kunnen duiden, treedt Systeemwijs in overleg met een deskundige collega. Indien nodig wordt op basis van anonieme cliëntgegevens Veilig Thuis geraadpleegd.
De uitkomsten van bovenstaand overleg worden vastgelegd in het cliëntendossier.
Na het collegiaal overleg en eventueel het adviesgesprek met Veilig Thuis, volgt een gesprek met de cliënt. Omdat openheid een belangrijke grondhouding is van Systeemwijs, wordt zo snel mogelijk contact gezocht met de cliënt (of met zijn ouders) om de signalen te bespreken. Soms zal het vermoeden door het gesprek worden weggenomen. Dan zijn de volgende stappen van het stappenplan niet nodig. Worden de zorgen over de signalen door het gesprek niet weggenomen, dan worden ook de volgende stappen gezet.
Wederom kan Systeemwijs, bij behoefte, advies vragen aan een collega of aan Veilig Thuis.
In het gesprek met de cliënt gaat het erom dat Systeemwijs:
• uitleg geeft over het doel van het gesprek;
• de signalen bespreekt, dit wil zeggen de feiten die zij heeft vastgesteld en de waarnemingen die zij heeft gedaan;
• de cliënt uitnodigt om daarop te reageren;
• en pas na deze reactie zo nodig komt met een interpretatie van wat zij heeft gezien en gehoord en wat haar in reactie daarop verteld is.
Van dit overleg wordt verslaglegging gedaan wat wordt vastgelegd in het cliëntendossier.
Systeemwijs weegt de verkregen informatie die bestaat uit:
Systeemwijs schat met deze informatie het risico op huiselijk geweld of kindermishandeling in, evenals de aard en de ernst van dit geweld. Bij twijfel over de risico’s, de aard en de ernst van het geweld en bij twijfel over de vervolgstap zal Systeemwijs altijd (opnieuw) advies vragen aan Veilig Thuis.
Na de weging van stap 4 komt Systeemwijs, zo nodig ondersteund door deskundigen, tot een besluit: zelf hulp organiseren of een melding doen. Waar het bij deze afweging om gaat is dat Systeemwijs beoordeelt of zij zelf, gelet op haar competenties, haar verantwoordelijkheden en haar professionele grenzen, in voldoende mate effectieve hulp kan bieden of kan organiseren. In alle gevallen waarin Systeemwijs meent dat dit niet of maar gedeeltelijk het geval is, doet Systeemwijs een melding
Meent Systeemwijs dat zij de cliënt voldoende kan beschermen tegen het risico op huiselijk geweld of op kindermishandeling, dan biedt of organiseert Systeemwijs de hulp die daarvoor nodig is. Zij volgt de effecten van deze hulp en doet alsnog een melding als het geweld niet blijkt te stoppen of opnieuw oplaait.
Meent Systeemwijs dat zij niet in staat is om de cliënt voldoende te beschermen tegen het risico op huiselijk geweld of kindermishandeling, dan doet Systeemwijs een melding zodat de signalen nader kunnen worden onderzocht en acties in gang kunnen worden gezet die de cliënt en zijn gezinsleden voldoende beschermen.
Als hoofdregel geldt dat Systeemwijs, voordat zij een melding doet, contact zoekt met de cliënt over de melding. Zij legt hem uit dat zij een melding wil doen, wat een melding voor de cliënt betekent en wat het doel van de melding is. Vervolgens vraagt Systeemwijs de cliënt om een reactie hierop. Laat de cliënt merken dat hij bezwaar heeft tegen de melding, dan gaat Systeemwijs over deze bezwaren met de cliënt in gesprek en bekijkt zij hoe zij aan deze bezwaren tegemoet kan komen. Blijven de bezwaren van de cliënt desondanks overeind, dan maakt Systeemwijs een afweging. Zij weegt de aangevoerde bezwaren af tegen de noodzaak om de cliënt of een ander tegen het geweld of de mishandeling te beschermen door een melding te doen. Daarbij betrekt Systeemwijs in ieder geval de aard en de ernst van het geweld en de noodzaak om de cliënt of een ander daartegen te beschermen.
In de volgende gevallen kan worden afgezien van contacten met de cliënt (en of zijn ouders) over de melding: